Lesson 12

วิชา การจัดประสบการณ์การศึกษาแบบเรียนรวมสำหรับเด็กปฐมวัย

Inclusive Education Experiences Management for Early Childhood

อาจารย์ผู้สอน ตฤณ  แจ่มถิน

เรียนครั้งที่ 12  เวลา  8.30 น. - 12.30 น.

กลุ่ม  102   ห้องเรียน  224

 Knowledge (ความรู้)

โปรแกรมการศึกษาเฉพาะบุคคล (Individualized Education Program)
แผน IEP
แผนการศึกษาที่ร่างขึ้น
-เพื่อให้เด็กพิเศษแต่ละคนได้รับการสอน และการช่วยเหลือฟื้นฟูให้เหมาะสมกับความต้องการและความสามารถของเขา
-ด้วยการจัดสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้ของเด็ก
-โดยระบุเวลาเริ่มต้นและสิ้นสุดการใช้แผนและวิธีการวัดประเมินผลเด็ก

การเขียนแผน IEP
-คัดแยกเด็กพิเศษ
-ครูต้องรู้ว่าเด็กมีปัญหาอะไร
-ประเมินพัฒนาการเด็กเป็นระยะ จะทำให้ทราบว่าจะต้องเริ่มช่วยเหลือเด็กจากจุดไหน ในทักษะใด
-เด็กสามารถทำอะไรได้  / เด็กไม่สามารถทำอะไรได้
-แล้วจึงเริ่มเขียนแผน IEP
IEP ประกอบด้วย
-ข้อมูลส่วนตัวของเด็ก
-ระบุว่าเด็กมีความจำเป็นต้องได้รับบริการพิเศษอะไรบ้าง
-การระบุความสามารถของเด็กในขณะปัจจุบัน
-เป้าหมายระยะยาวประจำปี / ระยะสั้น
-ระบุวัน เดือน ปี ที่เริ่มทำการสอน และคาดคะเนการสิ้นสุดของแผน
-วิธีการประเมินผล
ประโยชน์ต่อเด็ก
-ได้เรียนรู้ตามความสามารถของตน
-ได้มีโอกาสพัฒนาตามศักยภาพของตน
-ได้รับการศึกษาและฟื้นฟูอย่างต่อเนื่องและเหมาะสม
-ถ้าเด็กเข้าเรียนในโรงเรียนจะไม่ถูกจัดเข้าชั้นเรียนเฉยๆประโยชน์ต่อครู
-เป็นแนวทางการจัดการเรียนการสอนที่ตรงกับความสามารถและความต้องการของเด็ก
-เป็นแนวทางในการเลือกสื่อการสอนและวิธีการสอนให้เหมาะกับเด็ก
-ปรับเปลี่ยนได้เมื่อความต้องการเปลี่ยนแปลงไป
-เป็นแนวทางในการประเมินผลการเรียนและการเขียนรายงานพัฒนาการความก้าวหน้าของเด็ก
-ตรวจสอบและประเมินได้เป็นระยะ

ประโยชน์ต่อผู้ปกครอง
-ได้มีส่วนร่วมในการจัดทำแผนการเรียนรายบุคคล เพื่อให้เด็กได้พัฒนาความสามารถได้สูงสุดตามศักยภาพ
-ทราบร่วมกับครูว่าจะฝึกลูกของตนอย่างไร
-เกิดความร่วมมือในการพัฒนาเด็ก มีการติดต่อสื่อสารกันอย่างต่อเนื่อง และใกล้ชิดระหว่างบ้านกับโรงเรียน

ขั้นตอนการจัดทำแผนการศึกษารายบุคคล

1. การรวบรวมข้อมูล
-รายงานทางการแพทย์
-รายงานการประเมินด้านต่างๆ
-บันทึกจากผู้ปกครอง ครู และผู้ที่เกี่ยวข้อง
2. การจัดทำแผน
-ประชุมผู้ที่เกี่ยวข้อง
-กำหนดจุดมุ่งหมายระยะยาวและระยะสั้น
-กำหนดโปรแกรมและกิจกรรม
-จะต้องได้รับการรับรองแผนการศึกษาเฉพาะบุคคลจากทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง
การกำหนดจุดมุ่งหมาย
-ระยะยาว
-ระยะสั้น

จุดมุ่งหมายระยะยาว
กำหนดให้ชัดเจน แม้จะกว้าง
  - น้องนุ่นช่วยเหลือตนเองได้
  - น้องดาวร่วมมือกับผู้อื่นได้ดีขึ้น
  - น้องริวเข้ากับเพื่อนคนอื่นๆได้
จุดมุ่งหมายระยะสั้น
-ตั้งให้อยู่ภายใต้จุดมุ่งหมายหลัก
-เป็นพฤติกรรมที่เด็กสามารถทำได้ในระยะ 2-3 วัน หรือ 2-3 สัปดาห์
-จะสอนใคร
-พฤติกรรมอะไร
-เมื่อไหร่ ที่ไหน (ที่พฤติกรรมนั้นจะเกิด)
-พฤติกรรมนั้นต้องดีขนาดไหน
ใคร มุก
อะไร         กระโดดขาเดียวได้
เมื่อไหร่ / ที่ไหน กิจกรรมกลางแจ้ง
ดีขนาดไหน กระโดดได้ขาละ 5 ครั้ง ในเวลา 30 วินาที

ใคร บอย
อะไร         นั่งเงียบๆโดยไม่พูดคุย
เมื่อไหร่ / ที่ไหน ระหว่างครูเล่านิทาน
ดีขนาดไหน ช่วงเวลาการเล่านิทาน 10 - 15 นาทีเป็นเวลา 5 วันติดต่อกัน

3. การใช้แผน
-เมื่อแผนเสร็จสมบูรณ์ ครูจะนำไปใช้โดยจะใช้แผนระยะสั้น
-นำมาทำเป็นจุดประสงค์เชิงพฤติกรรม
-แยกย่อยขั้นตอนการสอนให้เหมาะกับเด็ก
-จัดเตรียมสื่อและจัดกิจกรรมการเรียนการสอน
-ต้องมีการสังเกตเก็บรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับเด็กและความสามารถ โดยคำนึงถึง
-ขั้นตอนพัฒนาการของเด็กปกติ
-ตัวชี้วัดพื้นฐานที่เกี่ยวกับปัญหาของพัฒนาการเด็ก
-อิทธิพลของสิ่งแวดล้อมของเด็กและผู้ใหญ่ที่มีผลต่อการแสดงออกของเด็ก
4. การประเมินผล 
-โดยทั่วไปจะประเมินภาคเรียนละครั้ง หรือย่อยกว่านั้น
-ควรมีการกำหนดวิธีการประเมิน และเกณฑ์วัดผล
** การประเมินในแต่ละทักษะหรือแต่ละกิจกรรมอาจใช้วิธีวัดและกำหนดเกณฑ์แตกต่างกัน**

****ภาพตังอย่างรออัพโหลด****

ความรู้ที่ได้รับ

• ได้รู้ถึงวิธีการเขียนแผน IEP
• 
  

การนำไปใช้

•      นำเนื้อหาที่ได้รู้ไปพัฒนาเด็กพิเศษที่จะเจอในอนาคตให้เกิดประโยชน์และเกิดการพัฒนามากที่สุด

การประเมิน 

• ตัวเอง : มาเรียนทันเวลา ตั้งใจรับฟังและสร้างข้อตกลงร่วมกัน
• เพื่อน : แต่งกายเรียบร้อย มาเรียนทันเวลา รวมกันสร้างข้อตกลงร่วมกัน ตั้งใจเรียน
• อาจารย์ : ใส่ใจนักศึกษาทุกคน แต่งกายเรียบร้อย พูดจาไพเราะ น้ำเสียงน่าฟัง

Lesson 11

วิชา การจัดประสบการณ์การศึกษาแบบเรียนรวมสำหรับเด็กปฐมวัย

Inclusive Education Experiences Management for Early Childhood

อาจารย์ผู้สอน ตฤณ  แจ่มถิน

เรียนครั้งที่ 11  เวลา  8.30 น. - 12.30 น.

กลุ่ม  102   ห้องเรียน  224

 Knowledge (ความรู้)

การส่งเสริมพัฒนาการและการปรับพฤติกรรม เด็กปฐมวัยที่มีความต้องการพิเศษ

-เพื่อให้เด็กสามารถช่วยเหลือตนเองได้ในชีวิตประจำวัน

-ใช้ชีวิตอยู่ในสังคมได้ใกล้เคียงกับคนปกติมากที่สุด 

-เน้นการดูแลแบบองค์รวม (Holistic Approach)

1. การฟื้นฟูสมรรถภาพทางการศึกษา

-เพิ่มทักษะพื้นฐานด้านสังคม การสื่อสาร และทักษะทางความคิด

-เกิดผลดีในระยะยาว

-เน้นการเตรียมความพร้อมเพื่อให้เด็กสามารถใช้ในชีวิตประจำวันจริงๆแทนการฝึกแต่เพียงทักษะทางวิชาการ

-แผนการจัดการศึกษาเฉพาะบุคคล (Individualized Education Program; IEP)

-โรงเรียนการศึกษาพิเศษเฉพาะทาง โรงเรียนเรียนร่วม ห้องเรียนคู่ขนาน

2.การฟื้นฟูสมรรถภาพทางสังคม

-การฝึกฝนทักษะในชีวิตประจำวัน (Activity of Daily Living Training)

-การฝึกฝนทักษะสังคม (Social Skill Training)

-การสอนเรื่องราวทางสังคม (Social Story)

 3. การบำบัดทางเลือก

-การสื่อความหมายทดแทน (AAC)

-ศิลปกรรมบำบัด (Art Therapy)

-ดนตรีบำบัด (Music Therapy)

-การฝังเข็ม (Acupuncture)

-การบำบัดด้วยสัตว์ (Animal Therapy)

การสื่อความหมายทดแทน (Augmentative and Alternative Communication ; AAC)

-การรับรู้ผ่านการมอง (Visual Strategies)

-โปรแกรมแลกเปลี่ยนภาพเพื่อการสื่อสาร (Picture Exchange Communication System; PECS)

-เครื่องโอภา (Communication Devices)

โปรแกรมปราศรัย

  

Picture Exchange Communication System (PECS)

บทบาทของครู

-ตำแหน่งการนั่งของเด็กไม่ควรให้นั่งติดหน้าต่างหรือประตู

-ให้เด็กนั่งแถวหน้าสุดใกล้โต๊ะครู

-จัดให้เด็กนั่งติดกับนักเรียนที่ไม่ค่อยเล่น ไม่ค่อยคุยในระหว่างเรียน

-ให้เด็กมีกิจกรรม เปลี่ยนอิริยาบถบ้าง

การส่งเสริมทักษะต่างๆของเด็กพิเศษ

1. ทักษะทางสังคม

-เด็กพิเศษที่ขาดทักษะทางสังคม ไม่ได้มีสาเหตุมาจากการพ่อแม่

-การอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ดี ไม่ได้เป็นเครื่องรับประกันว่าเด็กจะมีพัฒนาการต่างๆอย่างมีความสุข

กิจกรรมการเล่น

-การเล่นเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งต่อการเรียนรู้ทักษะทางสังคม

-เด็กจะสนใจกันเองโดยอาศัยการเล่นเป็นสื่อ

-ในช่วงแรกๆ เด็กจะไม่มองเด็กคนอื่นเป็นเพื่อน  แต่เป็นอะไรบางอย่างที่น่าสำรวจ สัมผัส ผลัก ดึง

ยุทธศาสตร์การสอน

-เด็กพิเศษหลายๆคนไม่รู้วิธีเล่น  ไม่รู้ว่าจะเล่นอย่างไร

-ครูเริ่มต้นจากการสังเกตเด็กแต่ละคนอย่างเป็นระบบ

-จะบอกได้ว่าเด็กมีทักษะการเล่นแบบใดบ้าง

-ครูจดบันทึก

-ทำแผน IEP

การกระตุ้นการเลียนแบบและการเอาอย่าง

-วางแผนกิจกรรมการเล่นไว้หลายๆอย่าง

-คำนึงถึงเด็กทุกๆคน

-ให้เด็กเล่นเป็นกลุ่มเล็กๆ 2-4 คน

-เด็กปกติทำหน้าที่เหมือน “ครู” ให้เด็กพิเศษ

ครูปฏิบัติอย่างไรขณะเด็กเล่น

-อยู่ใกล้ๆ และเฝ้ามองอย่างสนใจ

-ยิ้มและพยักหน้าให้ ถ้าเด็กหันมาหาครู

-ไม่ชมเชยหรือสนใจเด็กมากเกินไป

-เอาวัสดุอุปกรณ์มาเพิ่ม เพื่อยืดเวลาการเล่น

-ให้ความคิดเห็นที่เป็นแรงเสริม

-การให้แรงเสริมทางสังคมในบริบทที่เด็กเล่น

-ครูพูดชักชวนให้เด็กร่วมเล่นกับเพื่อน

-ทำโดย “การพูดนำของครู”

ช่วยเด็กทุกคนให้รู้กฎเกณฑ์

-ไม่ง่ายสำหรับเด็กพิเศษ

-การให้โอกาสเด็ก

-เด็กพิเศษต้องเรียนรู้สิทธิต่างๆเหมือนเพื่อนในห้อง

-ครูต้องไม่ใช้ความบกพร่องของเด็กพิเศษเป็นเครื่องต่อรอง

2. ทักษะภาษา

-การวัดความสามารถทางภาษา

-เข้าใจสิ่งที่ผู้อื่นพูดไหม

-ตอบสนองเมื่อมีคนพูดด้วยไหม

-ถามหาสิ่งต่างๆไหม

-บอกเล่าเหตุการณ์ต่างๆที่เกิดขึ้นไหม

-ใช้คำศัพท์ของตัวเองกับเด็กคนอื่นไหม

-การออกเสียงผิด / พูดไม่ชัด

-การพูดตกหล่น

-การใช้เสียงหนึ่งแทนอีกเสียง

-ติดอ่าง

การปฏิบัติของครูและผู้ใหญ่

-ไม่สนใจการพูดซ้ำหรือการออกเสียงไม่ชัด

-ห้ามบอกเด็กว่า  “พูดช้าๆ”   “ตามสบาย”   “คิดก่อนพูด”

-อย่าขัดจังหวะขณะเด็กพูด

-อย่าเปลี่ยนการใช้มือข้างที่ถนัดของเด็ก

-ไม่เปรียบเทียบการพูดของเด็กกับเด็กคนอื่น

-เด็กที่พูดไม่ชัดอาจเกี่ยวข้องกับการได้ยิน

ทักษะพื้นฐานทางภาษา

-ทักษะการรับรู้ภาษา

-การแสดงออกทางภาษา

-การสื่อความหมายโดยไม่ใช้คำพูด

พฤติกรรมตอบสนองการแสดงออกทางภาษา

พฤติกรรมเริ่มการแสดงออกของเด็ก

ความรับผิดชอบของครูปฐมวัย

-การรับรู้ภาษามาก่อนการแสดงออกทางภาษา

-ภาษาที่ไม่ใช่คำพูดมาก่อนภาษาพูด

-ให้เวลาเด็กได้พูด

-คอยให้เด็กตอบ (ชี้แนะหากจำเป็น)

-เป็นผู้ฟังที่ดีและโตต้อบอย่างฉับไว (ครูไม่พูดมากเกินไป)

-เด็กไม่ได้เรียนรู้ภาษาจากการฟังเพียงอย่างเดียว

-ให้เด็กทำกิจกรรมกลุ่ม เด็กพิเศษได้มีแบบอย่างจากเพื่อน

-กระตุ้นให้เด็กบอกความต้องการของตนเอง (ครูไม่คาดการณ์ล่วงหน้า)

-เน้นวิธีการสื่อความหมายมากกว่าการพูด

-ใช้คำถามปลายเปิด

-เด็กพิเศษรับรู้มากเท่าไหร่ ยิ่งพูดได้มากเท่านั้น

-ร่วมกิจกรรมกับเด็ก

การสอนตามเหตุการณ์(Incidental Teaching)

3. ทักษะการช่วยเหลือตนเอง

เรียนรู้การดำรงชีวิตโดยอิสระให้มากที่สุด การกินอยู่ การเข้าห้องน้ำ การแต่งตัว กิจวัตรต่างๆในชีวิตประจำวัน

การสร้างความอิสระ

-เด็กอยากช่วยเหลือตนเอง

-อยากทำงานตามความสามารถ

-เด็กเลียนแบบการช่วยเหลือตนเองจากเพื่อน เด็กที่โตกว่า และผู้ใหญ่

ความสำเร็จเป็นสิ่งสำคัญ

-การได้ทำด้วยตนเอง

-เชื่อมั่นในตนเอง

-เรียนรู้ความรู้สึกที่ดี

หัดให้เด็กทำเอง

-ไม่ช่วยเหลือเกินความจำเป็น (ใจแข็ง)

-ผู้ใหญ่มักทำสิ่งต่างๆให้เด็กมากเกินไป

-ทำให้แม้กระทั่งสิ่งที่เด็กสามารถทำได้เองหากให้เวลาเขาทำ

-“ หนูทำช้า ”  “ หนูยังทำไม่ได้ ”

จะช่วยเมื่อไหร่

-เด็กก็มีบางวันที่ไม่อยากทำอะไร , หงุดหงิด , เบื่อ , ไม่ค่อยสบาย

-หลายครั้งเด็กจะขอความช่วยเหลือในสิ่งที่ได้เรียนรู้ไปแล้ว

-เด็กรู้สึกว่ายังมีผู้ใหญ่ที่พึ่งได้ แต่ต้องได้รับความช่วยเหลือเฉพาะสิ่งที่เด็กต้องการ

-มักช่วยเด็กในช่วงกิจกรรม

ทักษะการช่วยเหลือตนเอง (อายุ 2-3 ปี)

ทักษะการช่วยเหลือตนเอง (อายุ 3-4 ปี)

ทักษะการช่วยเหลือตนเอง (อายุ 4-5 ปี)

ทักษะการช่วยเหลือตนเอง (อายุ 5-6 ปี)

ลำดับขั้นในการช่วยเหลือตนเอง

-แบ่งทักษะการช่วยเหลือตนเองออกเป็นขั้นย่อยๆ

-ย่อยงาน

-เรียงลำดับตามขั้นตอน

การเข้าส้วม

-เข้าไปในห้องส้วม

-ดึงกางเกงลงมา

-ก้าวขึ้นไปนั่งบนส้วม

-ปัสสาวะหรืออุจจาระ

-ใช้กระดาษชำระเช็ดก้น

-ทิ้งกระดาษชำระในตะกร้า

-กดชักโครกหรือตักน้ำราด

-ดึงกางเกงขึ้น

-ล้างมือ

-เช็ดมือ

-เดินออกจากห้องส้วม

การวางแผนทีละขั้น

-แยกกิจกรรมเป็นขั้นย่อยๆให้มากที่สุด

สรุป

-ครูต้องพยายามให้เด็กทำสิ่งต่างๆด้วยตนเอง

-ย่อยงานแต่ละอย่างเป็นขั้นๆ

-ความสำเร็จขั้นเล็กๆนำไปสู่ความสำเร็จทั้งมวล

-ช่วยให้เด็กมีความมั่นใจในตนเอง

-เด็กพึ่งตนเองได้ รู้สึกเป็นอิสระ

4. ทักษะพื้นฐานทางการเรียน

เป้าหมาย

-การช่วยให้เด็กแต่ละคนเรียนรู้ได้ 

-มีความรู้สึกดีต่อตนเอง

-เด็กรู้สึกว่า “ฉันทำได้”

-พัฒนาความกระตือรือร้น อยากรู้อยากเห็น

-อยากสำรวจ อยากทดลอง

ช่วงความสนใจ

-ต้องมีก่อนการเรียนรู้อื่นๆ

-จดจ่อต่อกิจกรรมในช่วงเวลาหนึ่งได้นานพอสมควร

การเลียนแบบ

-การทำตามคำสั่ง คำแนะนำ

-เด็กได้ยินสิ่งที่ครูพูดชัดหรือไม่

-เด็กเข้าใจคำศัพท์ที่ครูใช้หรือไม่

-คำสั่งยุ่งยากซับซ้อนไปหรือไม่

การรับรู้ การเคลื่อนไหว

-ได้ยิน เห็น สัมผัส ลิ้มรส กลิ่น

-ตอบสนองอย่างเหมาะสม

กรรไกรอันใหนเหมาะกับเด็กปฐมวัยมากที่สุด

การควบคุมกล้ามเนื้อเล็ก

-การกรอกน้ำ ตวงน้ำ

-ต่อบล็อก

-ศิลปะ

-มุมบ้าน

-ช่วยเหลือตนเอง

ตัวอย่างอุปกรณ์สำหรับเด็กพิเศษ

-ลูกปัดไม้ขนาดใหญ่

-รูปต่อที่มีจำนวนชิ้นไม่มาก

ความจำ

-จากการสนทนา

-เมื่อเช้าหนูทานอะไร

-แกงจืดที่เรากินใส่อะไรบ้าง

-จำตัวละครในนิทาน

-จำชื่อครู เพื่อน

-เล่นเกมทายของที่หายไป

การวางแผนการเตรียมพื้นฐานทางวิชาการ

-จัดกลุ่มเด็ก

-เริ่มต้นเรียนรู้โดยใช้ช่วงเวลาสั้นๆ

-ให้งานเด็กแต่ละคนอย่างชัดเจนว่าต้องทำที่ไหน

-ติดชื่อเด็กตามที่นั่ง

-ใช้อุปกรณ์ที่เด็กคุ้นเคย

-ใช้อุปกรณ์ที่เด็กคุ้นเคย

-บันทึกว่าเด็กชอบอะไรที่สุด

-รู้ว่าเมื่อไหร่จะเปลี่ยนงาน

-มีอุปกรณ์ไว้สับเปลี่ยนใกล้มือ

-เตรียมทุกอย่างให้พร้อมก่อนเด็กมาถึง

-พูดในทางที่ดี

-จัดกิจกรรมให้เด็กได้เคลื่อนไหว

-ทำบทเรียนให้สนุก

ความรู้ที่ได้รับ

•     ได้รู้ถึงวิธีการส่งเสริมเด็ที่มีความต้องการพิเศษอย่างถูกวิธี

การนำไปใช้

•      นำเนื้อหาที่ได้รู้ไปพัฒนาเด็กพิเศษที่จะเจอในอนาคตให้เกิดประโยชน์และเกิดการพัฒนามากที่สุด

การประเมิน 

• ตัวเอง : มาเรียนทันเวลา ตั้งใจรับฟังและสร้างข้อตกลงร่วมกัน
• เพื่อน : แต่งกายเรียบร้อย มาเรียนทันเวลา รวมกันสร้างข้อตกลงร่วมกัน ตั้งใจเรียน
• อาจารย์ : ใส่ใจนักศึกษาทุกคน แต่งกายเรียบร้อย พูดจาไพเราะ น้ำเสียงน่าฟัง